Cúng Cửu Huyền Thất Tổ là gì? Có bao nhiêu thế hệ?

Phim Nhà Gia Tiên đạo diễn và đóng chính bởi Huỳnh Lập, vừa ra mắt tháng 2/2025 đã tái hiện chân thực hình ảnh bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ, giúp nhiều người hiểu hơn về một nét văn hóa quan trọng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt. Đây không chỉ là một phong tục mà còn là sự kết nối giữa các thế hệ, thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với cội nguồn.

Vậy Cửu Huyền Thất Tổ là gì? Thờ cúng bao nhiêu đời? Cùng Chus khám phá sâu hơn về tín ngưỡng đặc biệt này.

Bàn thờ Cửu huyền thất tổ

Cúng Cửu Huyền Thất Tổ là gì, để làm gì?

Cúng Cửu Huyền Thất Tổ là nghi thức thờ cúng tổ tiên, được duy trì qua nhiều thế hệ để tỏ lòng biết ơn, tưởng nhớ những người đã khuất. Đây là cách con cháu thể hiện hiếu đạo và cầu mong phước lành, bình an cho gia đình.

Người Việt quan niệm rằng, tổ tiên dù đã khuất nhưng vẫn dõi theo, bảo vệ con cháu. Việc cúng kính không chỉ là gìn giữ truyền thống gia đình mà còn giúp gắn kết thế hệ sau với thế hệ trước, tạo sự liên tục trong dòng tộc.

Mục đích của lễ cúng Cửu Huyền Thất Tổ bao gồm:

• Tưởng nhớ và tri ân tổ tiên qua nhiều thế hệ.
• Cầu mong sự phù hộ từ ông bà, tổ tiên dành cho con cháu.
• Duy trì truyền thống gia đình, giúp thế hệ sau hiểu rõ hơn về nguồn cội.
• Kết nối tâm linh, thể hiện niềm tin vào sự che chở từ bề trên.

Cửu Huyền Thất Tổ có bao nhiêu thế hệ?

Rất nhiều người vẫn thắc mắc rằng cúng Cửu Huyền Thất Tổ có bao nhiêu đời hay thế hệ. Có nhiều cách lý giải khác nhau về Cửu Huyền Thất Tổ, và cho đến nay vẫn chưa có một định nghĩa hoàn toàn thống nhất. Dưới đây là một số cách diễn giải phổ biến:

Cách 1: Cửu huyền là con cháu, Thất tổ là tổ tiên

Theo quan niệm này, Cửu huyền chỉ con cháu chín đời sau, còn Thất tổ là bảy thế hệ tổ tiên trước. Cách hiểu “Cửu huyền là con cháu, Thất tổ là tổ tiên” xem Cửu huyền như sự tiếp nối vô hạn, không chỉ giới hạn ở con số 9 mà còn mang ý nghĩa về tương lai bất tận, sự nối tiếp nhiều đời con cháu.

Theo quan niệm này, Cửu huyền bao gồm:

1. Tử (con),
2. Tôn (cháu),
3. Tằng (chắt),
4. Huyền (chút),
5. Lai (chít),
6. Côn (đời thứ năm),
7. Nhưng (đời thứ sáu),
8. Vân (đời thứ bảy),
9. Nhĩ (đời thứ tám).

Trong khi đó, Thất tổ gồm:

1. Phụ (cha),
2. Tổ (ông nội),
3. Tằng (ông cố),
4. Cao (ông sơ),
5. Thái (tổ đời thứ năm),
6. Huyền (tổ đời thứ sáu),
7. Hiển (tổ đời thứ bảy).

Cách hiểu này nhấn mạnh rằng con cháu phải luôn nhớ đến cả thế hệ trước và sau, giữ vững truyền thống gia đình.

"Cửu huyền" được hiểu như sự bất tận, ngụ ý gia tộc trường tồn trong tương lai

Cách 2: Thất tổ tính từ ông bà nội, Cửu huyền bao gồm cha mẹ

Một số quan điểm cho rằng Thất tổ được tính từ đời ông bà nội trở lên, trong đó ông bà nội được xem là "Nhất tổ" vì chỉ từ đời này trở đi mới bắt đầu được gọi là "tổ". Tiếp theo, ông bà cố/cụ (tằng tổ) sẽ là Nhị tổ, ông bà sơ/kị (cao tổ) là Tam tổ, và cứ thế, ông bà sơ của ông sơ sẽ là Cao Tổ Tổ, tương ứng với đời thứ bảy, tức Thất tổ.

Với cách hiểu này, cha mẹ chưa được tính là tổ tiên, mà chỉ được xem là bậc sinh thành trực tiếp của người thờ cúng.

Từ quan niệm đó, Cửu huyền không chỉ tính con cháu đời sau mà còn bao gồm cả cha mẹ và bản thân người thờ cúng, tạo thành chín thế hệ liên tục nối tiếp Thất tổ. 

Cách 3: Cửu huyền gồm 4 đời trước, 4 đời sau

Một cách diễn giải khác chia Cửu huyền thành bốn thế hệ tổ tiên trước và bốn thế hệ con cháu sau, với người đang thờ cúng ở vị trí trung tâm. Cách này diễn giải theo thứ tự sau:

• Bốn đời tổ tiên trước: Cao tổ (ông bà cố), Tằng tổ (ông bà cụ), Tổ (ông bà nội, ngoại), Phụ mẫu (cha mẹ).
• Bản thân người thờ cúng.
• Bốn thế hệ con cháu sau: Tử (con cái), Tôn (cháu), Tằng tôn (chắt), Huyền tôn (chút).

Thờ Cửu huyền thất tổ là nét văn hóa đẹp của người Việt Nam

Cách 4: Thất tổ bao gồm tổ nghề, tổ nghiệp

Một số quan niệm khác mở rộng khái niệm Thất tổ, không chỉ giới hạn trong tổ tiên gia đình mà còn bao gồm tổ nghề, tổ nghiệp. Theo cách hiểu này, ngoài tổ tiên dòng họ, người Việt còn thờ cúng những người đã sáng lập và truyền lại một nghề nghiệp cho các thế hệ sau.

Tổ nghề được xem là người mở đường, mang lại kiến thức, kỹ năng và cơ hội lao động cho con cháu. Những người dân lao động làm nghề thủ công truyền thống, kinh doanh hay bất kỳ ngành nghề nào cũng thường có phong tục thờ tổ nghề như một cách tri ân những người đã đặt nền móng cho ngành nghề đó.

Một số tổ nghề phổ biến ở Việt Nam có thể kể đến như: tổ nghề may, tổ nghề mộc, tổ nghề kim hoàn, v.v. 

Lời kết

Dù có nhiều cách lý giải khác nhau, nhưng tất cả đều thể hiện ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên, kết nối các thế hệ, đề cao tinh thần "uống nước nhớ nguồn". Thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ là tín ngưỡng Việt mà còn là biểu tượng của lòng hiếu thảo và sự tiếp nối truyền thống gia đình Việt.

Khám phá thêm những thông tin hữu ích về văn hóa Việt và quà Việt Nam tại Chus.vn!