Gốm sứ - Dấu ấn trong lịch sử đến đời sống hiện đại

Việt Nam, một quốc gia giàu có văn hóa và lịch sử, nổi tiếng với nền nghệ thuật gốm sứ độc đáo. Từ những thế kỷ trước đây, gốm sứ đã là một phần không thể thiếu trong đời sống và văn hóa của người Việt, từ những dấu ấn lịch sử đến những giá trị truyền thống được kế thừa qua các thế hệ. Hãy cùng nhìn lại chặng đường dài của gốm sứ trong văn hóa và đời sống người Việt, từ quá khứ đến hiện tại. 

Gốm Sứ Trong Di Sản Lịch Sử 

Trong suốt bề dày lịch sử Việt Nam, gốm sứ đã xuất hiện và đóng một vai trò quan trọng, có mặt trong hầu hết những cột mốc quan trọng trong suốt quá trình phát triển về văn minh, văn hoá và đời sống. Gốm sứ đã góp phần làm nên những bức tranh văn hóa của Việt Nam từ những thế kỷ xa xưa. Nghệ thuật làm gốm đã xuất hiện từ thời kỳ Đông Sơn, khoảng 2000 năm trước Công nguyên. 

Đồ gốm thời kỳ Đông Sơn (Ảnh: vov.vn)

Các đồ vật gốm sứ từ thời kỳ này thường mang tính chất tôn giáo, với các hình ảnh của các vị thần và hiện vật trong các nghi lễ tôn giáo. Cùng với sự phát triển của văn minh, nghệ thuật gốm sứ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong các triều đại tiếp theo, từ nền văn minh Champa đến nền văn minh Đại Việt. Gốm sứ từ các triều đại như Lý, Trần, Lê mang đậm phong cách văn hóa và nghệ thuật riêng biệt, phản ánh sự giàu có và thịnh vượng của nhà nước và dân tộc.

Một số mẫu gốm thời Lý Trần được lưu trữ trong bảo tàng vì giá trị lịch sử (Ảnh: toquoc.vn) 

Gốm Sứ Trong Truyền Thống Văn Hóa:

Gốm sứ không chỉ là một nguyên liệu, mà còn là một di sản được kế thừa qua các thế hệ. Từ những bức chân dung của các vị vua và quan lại đến các vật dụng trong các nghi lễ tôn giáo, gốm sứ đã ghi dấu bước chân của thời gian và làm phong phú thêm di sản văn hóa của đất nước. Đặc biệt, gốm sứ trong các nghi lễ tôn giáo như lễ hội Trùng Khánh, lễ hội Đọi, lễ hội Bát Tràng... đã trở thành những biểu tượng quan trọng của tín ngưỡng và truyền thống văn hóa dân gian.

Nghệ nhân làm gốm chăm chút từng chi tiết tại làng gốm Bát Tràng (Ảnh: Trang báo thuộc Sở du lịch Hà Nội)

Bạn có thể muốn đọc thêm: Những thời kỳ hưng thịnh của gốm sứ Việt Nam

Sự Phát Triển của Gốm Sứ Hiện Đại

Trong thế kỷ 20, gốm sứ Việt Nam đã trải qua một cuộc cách mạng trong nghệ thuật và công nghệ sản xuất. Các hội gốm, như hội gốm Bát Tràng, đã tiếp tục truyền thống và phát triển nghệ thuật gốm sứ Việt Nam. Cùng với sự ra đời của các trường đào tạo nghệ thuật, nghệ nhân gốm sứ Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, tạo ra những tác phẩm gốm sứ độc đáo và sáng tạo.

Gốm Sứ - Một Di Sản Được Kế Thừa:

Gốm sứ không chỉ là một nguyên liệu, mà còn là một di sản được kế thừa qua các thế hệ. Thật là một điều đáng quý khi rất nhiều làng nghề làm gốm truyền thống xưa vẫn gìn giữ được các kỹ thuật làm gốm tinh xảo, liên tục truyền lại qua nhiều đời từ những thế hệ trước. Xét từ nhiều góc độ thì đó là một điều khá khó khăn chứ khoan còn chưa nói đến việc phát triển nó.

Khó khăn để giữ gìn nghề làm gốm xưa giữa thời hiện đại (Ảnh: bvhttdl.gov.vn)

Khó khăn ở chỗ nhu cầu tiêu dùng đồ gốm thủ công không còn cao; sự du nhập của đồ gốm từ các nước khác với phong cách và kỹ thuật mới mẻ hơn; hay vì sự bành trướng của đồ gốm sản xuất công nghiệp vừa nhanh chóng, tinh xảo và có sự đồng nhất đều chằn chặn trong từng mẻ gốm. Những lý do trên đều góp phần làm giảm nhu cầu tiêu dùng đồ gốm, ảnh hưởng đến thu nhập của người làm gốm và cả nhiệt huyết, hăng say vốn dĩ. 

Từ những ngôi làng gốm truyền thống đến các hội thợ làm gốm, người Việt đã giữ gìn và phát triển nghệ thuật gốm sứ từ thời xa xưa cho đến ngày nay.

Bạn có thể muốn đọc thêm: Những đặc điểm của đồ gốm Việt Nam xưa và nay

Sự biến hoá của gốm sứ để phù hợp với xu hướng hiện đại

Nương theo vòng xoay phát triển của thời đại và phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, nhiều thương hiệu đồ gốm Việt ra đời đã kết hợp cả hai yếu tố truyền thống và hiện: Truyền thống trong phương pháp làm gốm thủ công khéo léo và hiện đại trong các kỹ thuật tinh tế khác để điểm tô cho gốm thêm đặc sắc. 

Những thương hiệu nổi bật có thể kế đến là Tu Hú Ceramics, Gốm Đông Gia, HCeramic,... đều là những cái tên đã khéo léo lồng ghép tính thẩm mỹ hiện đại vào trong những tác phẩm của mình. 

Để làm được điều này, chắc hẳn người đứng đằng sau từng thương hiệu đều có một tình yêu sâu đậm với gốm sứ Việt Nam và sự không cam tâm khi nhìn nét văn hoá này bị mai một theo năm tháng. Thêm vào đó sẽ cần đến rất nhiều sự nghiên cứu, tìm tòi khi tạo ra từng sản phẩm sao cho thành phầm tôn lên nét mộc mạc tinh tế của gốm xưa nhưng vẫn toát ra nét thẩm mỹ mang tính đương đại.

Lời kết 

Gốm sứ không chỉ là một nguyên liệu trong cuộc sống hàng ngày mà còn là biểu tượng của lịch sử và truyền thống của người Việt. Tầm quan trọng của gốm sứ không chỉ nằm trong việc duy trì và phát triển nghệ thuật mà còn trong việc bảo tồn và tôn vinh di sản văn hóa của quốc gia. Hãy để gốm sứ tiếp tục là nguồn cảm hứng và niềm tự hào của người Việt qua từng thế hệ với những thương đồ gốm Việt uy tín mà CHUS gợi ý cho bạn nhé.